Γλωσσικά

•     Περιορισμός κατ' οίκον 

             Επίθεση κατά άοπλων  [ Η πρόθεση χωρίς απόστροφο, γιατί εννοείται το  άρθρο "των"]

   

• Καταχώριση (βαθμών) και όχι καταχώρηση

Συμπαρομαρτούντα και όχι συμπαραμαρτούντα

Παρεισφρέω και όχι παρεισφρύω

Συνονθύλευμα και όχι συνοθύλευμα

Συγκρητισμός και όχι συγκριτισμός

• Χρήση της άνω τελείας

1.Όταν η δεύτερη ημιπερίοδος διασαφηνίζει την πρώτη.

Θέλω πολύ να με συνοδεύσεις· θα το θεωρήσω μεγάλη τιμή για μένα.

Ο αγώνας για την απελευθέρωσή μας κράτησε χρόνια πολλά και είχε τραγικές συνέπειες · πολλοί είναι αυτοί που πρόσφεραν τη ζωή τους.

2.Όταν η δεύτερη ημιπερίοδος λειτουργεί προσθετικά στην πρώτη.

Δεν πονώ ‘ υποφέρω.
3. Όταν γίνεται απαρίθμηση -παράθεση στοιχείων.

Θέλησε να αλλάξει τον τρόπο εξέτασης ‘ να αλλάξει τον τρόπο αντιμετώπισης των μαθητών ‘ να δώσει νέα πνοή στην τάξη.

Η επιτροπή αναφορών εξέτασε 20 έγγραφα: δέκα σχετικά με τη ρύπανση· πέντε σχετικά με την ανεργία· πέντε σχετικά με φορολογικά θέματα.

4. Αντί για το «αλλά»

Αυτός δεν ήταν άνθρωπος· ήταν θεριό ανήμερο.

5. Αντί για το «γιατί»

Θεωρούσε ότι έπρεπε να γυρίσει σπίτι της· η επίσκεψη είχε κρατήσει πολύ.

Βρίσκω ανόητες τις φάρσες· συχνά προκαλούν αμηχανία στους άλλους.

Ας ακούσουμε και μιαν άλλη γνώμη· μπορεί να μας βοηθήσει.

6. Αντί για τη φράση «γι αυτό»

Ο βασιλιάς χαίρει άκρας υγείας . μην ανησυχείτε

• Η «αμερικανική» άνω τελεία (είδηση από το διαδίκτυο)

Oι παρατημένες εφημερίδες στα καθίσματα είχαν γίνει πια καθημερινό θέαμα στο Μετρό της Νέας Υόρκης. Έτσι, η διοίκηση αποφάσισε να τοποθετήσει την εξής επιγραφή σε όλα τα βαγόνια: «παρακαλείστε να τη ρίχνετε στα καλάθια απορριμμάτων, είναι μια καλή είδηση για όλους».
Η σύσταση θα περνούσε απαρατήρητη, αν ένας υπάλληλος της εταιρείας με γραμματικές ευαισθησίες δεν αποφάσιζε να αντικαταστήσει το κόμμα που χωρίζει τις δύο φράσεις με μια άνω τελεία.
Ένας δημοσιογράφος πρόσεξε το ασυνήθιστο σημείο στίξης και τηλεφώνησε στο γραφείο δημοσίων σχέσεων της εταιρίας για να μάθει ποιος είχε αυτή την ιδέα. «Στην αρχή ανησύχησα, νόμιζα πως κάποιος παραπονιόταν», λέει ο "δράστης", που λέγεται Νηλ Νέτσις και έχει μεταπτυχιακό στη δημιουργική γραφή.
Ώσπου οι έπαινοι άρχισαν να έρχονται βροχή.

Η άνω τελεία "του κώλου" (σχόλιο από το διαδίκτυο)

Ξέρουμε ότι η ημιπερίοδος λέγεται και "κώλον περιόδου".

Λέτε η παρακμή της άνω τελείας να οφείλεται και σε λόγους... σεμνοτυφίας ;

• Πολιτευτές, γνωστοί για τη γλωσσική τους πληρότητα, γράφουν:

«Οι ελληνοτουρκικές διεκδικήσεις είναι μείζον πρόβλημα της Ελλάδας με σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις »

«Η διαφθορά που υπάρχει στους κόλπους της εκκλησίας είναι μείζον ζήτημα »

«‘Η αναγνώριση των κολεγίων ως ισότιμων ιδρυμάτων με τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι επιλογή μείζονος σημασίας και πρέπει η πανεπιστημιακή κοινότητα να αντιδράσει»

Κάνουν το λάθος να χρησιμοποιούν το συγκριτικό «μείζον» στη θέση του «μέγιστον».
Να συμφωνήσουμε ότι είναι «μείζονα ζητήματα» όσα αναφέρουν, αλλά σε σύγκριση με ποια;
Γιατί δεν χρησιμοποιούν το «μέγιστον» ή, έστω, όπου ταιριάζει, το άρθρο «το»;

Υπάρχουν πολλά γλωσσικά λάθη που τα έχουν νομιμοποιήσει οι άγραφοι νόμοι της ζωντανής γλώσσας και δεν «επιτρέπεται» η διόρθωσή τους, αλλά, στην περίπτωσή μας, το φταίξιμο δεν ανήκει στα τερτίπια της γλώσσας.

Μοιάζει με την περίπτωση που κάποιος συνάδελφός μου χρησιμοποιούσε το «πάτερ» ως άκλιτο και έλεγε ότι «ο πάτερ Γεώργιος κάνει κοινωνικό έργο».
Δικαιολόγησε το λάθος του με το επιχείρημα ότι η γλώσσα έχει τους δικούς της κανόνες...

• Θωή = ποινή (αθώος)

Αλτάνα = παρτέρι, πρασιά

Λαβύρινθος (από το λάβρυς=διπλός πέλεκυς)

Εύα = ζωή

Αδάμ = χοϊκός

Απλοέπεια = λιτός λόγος

Αμητός =σοδειά (υλική και πνευματική)

Αναγέλασμα = χλευασμός

Αντάμα = εν τω άμα

Μώλος = μάχη, αγώνας

Αντιμώλος = αντίδικος (αντιμωλία)

Αποποιούμαι + αιτιατική (μόνο): "αποποιούμαι τις ευθύνες μου"

• Είναι γνωστό ότι το"άμεσα" και το "αμέσως" δεν έχουν καμια νοηματική συνάφεια.

Κατά κανόνα, όμως, το "άμεσα" (απ' ευθείας) λέγεται και γράφεται, κακώς, στη θέση του "αμέσως".

Παραδείγματα, όπου το "άμεσα" χρησιμοποιείται στη θέση του "αμέσως":

Η πυροσβεστική έφθασε άμεσα (δηλαδή δεν έκανε ζικ-ζακ;)

Οι μαθητές βλέποντας τον διευθυντή σταμάτησαν τη διένεξή τους άμεσα

Η ομάδα διάσωσης έσωσε τον ορειβάτη φθάνοντας άμεσα στον τόπο του ατυχήματος

• Μήδος =σκέψη (Μήδεια, Διομήδης)

Εθνωφελής και όχι εθνοφελής

Εναίσιμος (διατριβή) = πραγματεία για έγκριση

Εντροπία = τάση της κοινωνίας για αποδιοργάνωση

Eρμα =σύστημα αξιών

Αίολα = αστήρικτα

Έωλα (για τρόφιμα μόνο) = μπαγιάτικα, μουχλιασμένα

Ηγερία = γυναίκα συνοδός που εμπνέει τους δημιουργούς

Ίνδαλμα = ιδεατή εικόνα για κάποιον (από το ιδείν)

• Νερό: φρέσκο [από το "νεαρός"]

Νηκτικό πτηνό: αυτό που επιπλέει (νέω: κολυμπώ)

Νωπός (νεωπός): νέος+ορώ

Παλίμψηστο: χειρόγραφο που έχει αποξεσθεί για να γραφεί νέο κείμενο

Πανάκεια (άκος: θεραπεία)

Δαίμων: μοιράζει τη μοίρα (δαίομαι: μοιράζω)

Πανίδα (από τον θεό Πάνα)

• "Άχθος αρούρης"

Ο Αχιλλέας εκφράζει στην Θέτιδα τα συναισθήματά του μετά το μεγάλο διάστημα αποχής του από τις μάχες με τους Τρώες.
"Επί ξυρού ακμής"
Ο Νέστορας διεκτραγωδεί τη δεινή, για τους Έλληνες, φάση στην οποία βρίσκεται ο τρωικός πόλεμος.

• Βρόγχος: η διακλάδωση της τραχείας μέσα στους πνεύμονες.

Βρόχος: η θηλιά

Διακυβεύω: ρισκάρω, βάζω σε κίνδυνο.

«Η άνοδος των εθνικιστών διακυβεύει την ειρήνη».

Διακύβευμα : το στοίχημα (και όχι ο κίνδυνος)

«Το διακύβευμα αυτών των εκλογών είναι αν θα απαλλαγεί ο τόπος απ’ τον δικομματισμό». 

• Καδμεία ( ολέθρια ) νίκη:  ανάγεται στη "νίκη" του Ετεοκλή.

Από κύλικος μέχρι χειλέων πολλά πέλει : μέχρι να φτάσει το ποτήρι στα χείλη, πολλά μπορεί να συμβούν.

Αποφώλιον ( απαίσιο) τέρας.

Αιδήμων ( ένοχη) σιγή.